Het Taxandriamuseum zet zijn geheime wapens in

Musea zijn dynamische instellingen. Achter de schermen, in het depot, gonst het van de bedrijvigheid. Schenkingen en weloverwogen aankopen zorgen ervoor dat de collectie voortdurend uitbreidt en vernieuwt. In het Taxandriamuseum worden tientallen aanwinsten van de laatste 20 jaar uitgestald. De tentoonstelling ‘AANwinsten UITgestald’ loopt van 1 juli tot 23 december.

‘De meeste aanwinsten leiden een verborgen leven’, zegt Astrid Wittebolle, schepen van Cultuur, Archief & Musea. ‘Ze maken geen deel uit van de vaste opstelling; ze worden opgeslagen in het geklimatiseerde museumdepot of in het archiefdepot. Toch zijn ze erg waardevol, en zelfs onmisbaar voor een museum. Bij tijdelijke tentoonstellingen verrijken ze de museumpresentatie en geven ze de thematische expo extra glans. Vergelijk het met de sportwereld. Zoals men invallers van de reservebank haalt om een wedstrijd te doen kantelen, worden ook aangekochte of geschonken objecten uit het depot gehaald om te scoren. Aan het talent op de invallersbank kun je de kwaliteit van het team aflezen, net zoals de waarde van een depot veel vertelt over het niveau van een museum. En in Turnhout huizen er véél pareltjes in het museumdepot.’ Zoveel zelfs dat men er nu in het Taxandriamuseum een aparte tentoonstelling aan wijdt: ‘AANwinsten UITgestald’. De geheime wapens van het Taxandriamuseum worden voor één keer niet gebruikt om een andere tentoonstelling op te smukken. Deze keer staan ze zelf centraal.

De tentoonstelling

Aan het concept van het museum wordt niet geraakt. De thematische kamers van het museum blijven behouden, maar zijn versterkt met voorwerpen die je nooit eerder te zien kreeg. In combinatie met documenten en beelden van het Stadsarchief vervolledigen ze de historie. Vele objecten zijn door Turnhoutse personen of families aan het museum geschonken. Zo vind je in de jachtkamer een loer van valkenier Jean de Vicq de Cumptich (1922-1994). In ‘Land aan de grens’ krijgen de Lieremanschilders ruime aandacht en worden ze gesteund door hedendaagse kunstenaars, zoals Brénine. Een pakkend verhaal in ‘Stad zonder muren’ is dat van politiek gevangene Jos Huybreghts (1922-2014), die na de oorlog zijn ervaringen documenteerde en zich inzette voor de bewustmaking van jongeren. De 82-jarige Turnhoutenaar Willy Van Sprengel is een gepassioneerd verzamelaar en documentalist. Hij verzamelt nog steeds, maar schonk zijn indrukwekkende collectie al aan Stad Turnhout. Een selectie van zijn levenswerk kon geen betere bestemming krijgen dan in de kamer van de verzamelaar. Het werkdomein van de archeoloog toont wat er in de Kempense bodem te vinden is. Een speerpunt uit de bronstijd bijvoorbeeld, gevonden door spelende kinderen in Lichtaart. De kantzolder plaatst de Turnhoutse textielindustrie centraal, met recent verworven topstukken, zoals de verfijnde, zijden nacht- en onderkleding van kantkantoor Dierckx-Van Pelt. Op deze verdieping mag nu ook het rijke lokale verenigingsleven schitteren aan de hand van vaandels, turnkleding en voetbalportretten. Bijzondere en herkenbare objecten van winkels en bedrijfjes zie je eveneens op deze plek terug: van het schooluniform van modewinkel Sint Janneke tot de gereedschappen van een schoenmakerij.

Aanwinsten

‘We bedachten voor de expo de toepasselijke naam ‘AANwinsten UITgestald’, maar de vlag dekt de lading niet helemaal’, geeft schepen Wittebolle toe. ‘Slechts een fractie van de aanwinsten die de voorbije 20 jaar aan de collectie werden toegevoegd, is opgenomen in de expo. Dat kan ook niet anders, als je weet dat de Turnhoutse musea, het Stadsarchief en Erfgoeddepot Noorderkempen in die periode bijna 500 aanwinsten in ontvangst mochten nemen.’ In meer dan 90 % van de gevallen gaat het om schenkingen, de rest zijn aankopen. Meer dan de helft van de aanwinsten zijn documenten die in het Stadsarchief een plek hebben gekregen. Ongeveer 70 aanwinsten zijn naar het Taxandriamuseum gegaan, terwijl zowel het Speelkaartenmuseum als het Begijnhofmuseum elk een tiental aanwinsten mochten toevoegen aan de inventaris. Het geeft een beeld van hoe vaak er objecten worden geschonken en hoe populair de musea zijn bij de inwoners van Turnhout en omstreken. Schenkingen kunnen van particulieren komen, maar typisch zijn ook de giften van verenigingen, bijvoorbeeld wanneer er een lokaal leeggemaakt wordt of bij een verhuizing. Een goede raad: neem in zo’n geval contact op met Archief & Musea Turnhout. Mogelijk is er interesse om het archief en de voorwerpen over te nemen.

Artistiek en participatief luik

De expo ‘AANwinsten UITgestald’ bevat ook een artistiek en participatief luik. Kristof Van Gestel (44) was het voorbije jaar artist in residence in de Warande. De naar Berchem uitgeweken Kempenaar toont in het Taxandriamuseum de ‘Collectieve Collectie’. ‘Kristof stelt vast dat wij allemaal verzamelaars zijn, en onze huizen musea’, legt schepen Wittebolle uit. ‘We verzamelen voorwerpen, hechten er waarde aan en geven ze een plaats in onze woning. Met dat gegeven gaat Kristof aan de slag. Hij onderzoekt de band die wij hebben met de voorwerpen rondom ons en hij betrekt ons bij die zoektocht.’ Het publiek kan zelf een object binnenbrengen waar men nadien tijdens workshops mee aan de slag gaat. De workshops starten op 1 augustus en deelnemen kan per bubbel. Schrijf je in via decollectievecollectie@gmail.com.

Ook ‘Project Object’ smeedt een band tussen het museum en de Kempenaren. Ben je in het bezit van een object waar een apart verhaal of een speciale anekdote aan vasthangt? Neem er dan een foto van, vertel kort het bijhorende verhaal en stuur het naar museumworkshop@turnhout.be. De foto en het verhaal krijgen een plek in de tentoonstelling. Het voorwerp mag mooi of lelijk zijn, alledaags of bijzonder: een pakkend verhaal maakt van elk object een topstuk.